Blockchain là gì? Cách thức hoạt động của Blockchain

Blockchain là một thuật ngữ không còn quá xa lạ trong ngành công nghệ thông tin hiện nay, là nền tảng của cơ sở dữ liệu sáng tạo, trung tâm của hầu hết các loại tiền điện tử. Vậy blockchain là gì và có những ứng dụng như thế nào trong cuộc sống? Cùng VDI tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

1. Khái niệm về Blockchain

Về cơ bản, blockchain là một sổ cái kỹ thuật số để phân tán lưu trữ dữ liệu dưới nhiều hình thức khác nhau. Một blockchain có thể ghi lại các thông tin về cryptocurrency giao dịch, NFT quyền sở hữu hoặc Defi hợp đồng thông minh.

Trên thực tế bất kỳ cơ sở dữ liệu thông thường nào cũng có khả năng lưu trữ loại thông tin này, nhưng đặc biệt ở chỗ nó hoàn toàn phi tập trung. Thay vì được duy trì ở một vị trí cố định, các bản sao của cơ sở dữ liệu được lưu giữ trên nhiều máy tính riêng lẻ – gọi là các “nút”.

2. Cách thức hoạt động của Blockchain

Blockchain – chuỗi khối – được hiểu là một “chuỗi” được tạo thành từ các “khối” dữ liệu riêng lẻ. Khi có dữ liệu mới thêm vào mạng định kỳ, một “khối” mới sẽ được tạo ra và gắn vào “chuỗi” đã có.

Cách các khối mới này được tạo ra giúp cho công nghệ này có độ an toàn cao. Phần lớn các nút cần được xác minh tính hợp pháp của dữ liệu mới trước khi một khối mới được thêm vào sổ cái.

Đối với tiền điện tử, blockchain giúp đảm bảo rằng các giao dịch mới trong một khối không phải gian lận hoặc tiền được sử dụng dưới một lần. Sự giám sát cao này giúp blockchain khác biệt so với cơ sở dữ liệu hoặc bảng tính độc lập.

Các chuyên gia về công nghệ thông tin cho biết: “Sau khi có sự đồng thuận, khối sẽ được thêm vào chuỗi và các giao dịch cơ bản được ghi lại trong sổ cái phân tán. Các khối được liên kết với nhau một cách an toàn, tạo thành chuỗi kỹ thuật số từ đầu cho tới cuối sổ cái”. Các giao dịch sẽ được bảo mật bằng mật mã, tức là các nút cần giải được các phương trình phức tạp mới được cho phép xử lý một giao dịch.

Blockchain có cả dạng công khai và riêng tư. Với blockchain công khai, ai cũng có thể đọc, viết và đánh giá dữ liệu trên đó. Không có cơ quan quyền lực nào đứng ra kiểm soát hoạt động công khai nên quyền hạn của người xem không giới hạn.

Trái lại, blockchain riêng tư được kiểm soát bởi một nhóm hay tổ chức cụ thể, và chỉ có họ được quyết định ai được thêm vào hệ thống. Quy trình riêng tư tương tự như một hệ thống lưu trữ dữ liệu nội bộ, ngoại trừ việc có nhiều nút giúp tăng tính bảo mật của thông tin.

3. Các ứng dụng quan trọng của Blockchain

3.1. Ngân hàng

Trong lĩnh vực ngân hàng, blockchain được sử dụng để xử lý các giao dịch ngoại tệ như USD và EUR. Công nghệ này giúp tối ưu hóa tốc độ giao dịch và thực hiện xác minh nhanh chóng, tiện lợi hơn.

3.2. Chuyển giao tài sản

Blockchain giúp ghi lại và chuyển quyền sở hữu các tài sản khác nhau, thao tác này hiện đang rất phổ biến với các tài sản kỹ thuật số như NFT – đại diện cho quyền sở hữu nghệ thuật kỹ thuật số và video.

3.3. Hợp đồng thông minh

Hợp đồng thông minh là các hợp đồng được thực hiện tự động trên nền tảng kỹ thuật số. Các hợp đồng này được ban hành tự động và nhanh chóng sau khi các điều kiện được đáp ứng đầy đủ.

3.4. Tiền điện tử

Ứng dụng blockchain phổ biến nhất hiện nay là tiền điện tử (như Bitcoin, Ethereum). Mọi hoạt động mua bán, trao đổi hoặc chi tiêu tiền điện tử đều được ghi lại dưới dạng các giao dịch trên một khối. Số lượng người sử dụng tiền điện tử thì blockchain càng nhiều thì càng trở nên phổ biến.

3.5. Giám sát chuỗi cung ứng

Chuỗi cung ứng chứa đựng lượng lớn thông tin, đặc biệt là khi lưu thông hàng hóa từ nơi này sang nơi khác của thế giới. Việc lưu trữ thông tin trên blockchain sẽ giúp việc quay lại và giám sát chuỗi cung ứng thuận tiện và dễ dàng hơn.

3.6. Bỏ phiếu

Các chuyên gia blockchain đang nghiên cứu cách áp dụng blockchain để ngăn chặn gian lận trong việc bỏ phiếu, với mục đích giúp mọi người bỏ phiếu bầu được minh bạch và chính xác hơn, tránh gian lận.

4. Ưu điểm và nhược điểm của Blockchain

4.1. Ưu điểm của Blockchain

4.1.1. Tăng độ chính xác trong giao dịch số

Một giao dịch blockchain được thực hiện phải xác minh bởi nhiều nút và các phương trình phức tạp, giúp giảm thiểu khả năng rủi ro.

4.1.2. Không cần bên trung gian

Khi sử dụng blockchain, hai bên có thể thực hiện giao dịch với nhau một cách nhanh chóng mà không cần thông qua bên thứ ba. Điều này giúp tiết kiệm thời gian đôi bên và giảm thiểu chi phí thanh toán trung gian như ngân hàng.

4.1.3. Bảo mật bổ sung

Trên lý thuyết, một mạng lưới phi tập trung như blockchain rất khó có thể thực hiện các giao dịch gian lận. Để làm được các giao dịch giả mạo, hacker sẽ cần phải tìm ra hoạt động của tất cả các nút và thay đổi mọi dữ liệu của sổ cái.

4.1.4. Chuyển tiền hiệu quả hơn

Các blockchain hoạt động 24/7 giúp người dùng thực hiện chuyển tiền và tài sản hiệu quả hơn, đặc biệt là các giao dịch quốc tế. Không cần phải đợi quá lâu để ngân hàng hay cơ quan chính phủ xác nhận thủ tục rườm rà.

4.2. Nhược điểm

4.2.1. Giới hạn giao dịch mỗi giây

Blockchain phụ thuộc vào một mạng lưới lớn hơn để phê duyệt số giao dịch nên sẽ bị giới hạn về tốc độ thực hiện giao dịch. Ví dụ như Bitcoin chỉ xử lý được 4,6 giao dịch mỗi giây.

4.2.2. Chi phí năng lượng cao

Việc giữ tất cả nút cùng phải hoạt động để xác minh giao dịch gây tốn kém đáng kể tiền điện so với một cơ sở dữ liệu hay bảng tính truyền thống, khiến các giao dịch qua blockchain đắt đỏ hơn và tạo ra gánh nặng về điện hơn.

4.2.3. Rủi ro mất mát tài sản

Một số tài sản kỹ thuật số được sử dụng khóa mật mã như cryptocurrency trong một blockchain. Đây được coi như chìa khóa mở ví và cần giữ cẩn thận, vì nếu đánh mất khóa mật mã riêng tư này thì hiện tại chưa có cách nào để khôi phục và tài sản trong ví sẽ biến mất.

4.2.4. Khả năng xảy ra hành vi bất hợp pháp

Sự phân quyền của blockchain được bổ sung thêm quyền riêng tư và tính năng bảo mật, khiến tin tặc rất quan tâm và tìm mọi cách để phá hoại. Sẽ khó khăn hơn khi theo dõi các giao dịch bất hợp pháp trên đó so với các giao dịch ngân hàng được gắn với tên cụ thể.

5. Kết luận

Qua tìm hiểu sơ lược về blockchain, cá nhân và doanh nghiệp có thể nắm được những tiềm năng mà công nghệ này mang lại, từ đó có những phương án hoạt động tốt hơn.

Xem thêm: Tìm hiểu về nền tảng dữ liệu khách hàng – Khái niệm và vai trò trong doanh nghiệp